W trakcie wybranych prac serwisowych urządzeń elektronicznych i optycznych czasami istnieje potrzeba zapewnienia podważonej czystości powietrza w strefie pracy. W sytuacji gdy przestrzeń robocza musi przekroczyć 2 metry szerokości prawdopodobnie optymalnym rozwiązaniem będzie umieszczenie tych prac w dedykowanym pomieszczeniu czystym o efektywnym systemie wentylacji, wyposażonym w nawiew filtrowanego powietrza. Gdy wymagana przestrzeń robocza nie przekracza 2 metrów szerokości, najbardziej efektywnym kosztowo będzie wyposażenie serwisu w tzw. komorę bezpyłową – nawiew laminarny, który do przestrzeni roboczej nawiewa przefiltrowane przez filtr HEPA powietrza.

Dlaczego nawiew laminarny zapewnia niską ilość cząstek w przestrzeni roboczej?

Nawiewy laminarne wyposażone są zazwyczaj w filtr wstępny klasy G4 lub F7, który usuwa największe cząstki/zanieczyszczenia obecne w powietrze. Dopiero po wstępnym przefiltrowaniu powietrza jest ono poddane końcowej filtracji na filtrze klasy HEPA – najczęściej filtrze H13 lub H14. Skuteczność filtra HEPA H13 wynosi co najmniej 99,9% w odniesieniu do cząstek o rozmiarze 0,3 mikrometra. Skuteczność filtra H14 jest dziesięciokrotnie lepsza i wynosi 99,99%. Biorąc pod uwagę fakt, że w 1 metrze sześciennym nieprzefiltrowanego powietrza mieści się ok 10 milinów cząstek, przefiltrowanie powietrza przez filtr wstępny i filtr HEPA 14 pozwala zazwyczaj na osiągniecie wewnątrz komory roboczej ilości cząstek w powietrzu, która pozwala na jej sklasyfikowanie jako ISO 5 lub ISO 6 wg normy ISO 14644-1. W przypadku bardzo wydajnych nawiewów laminarnych możliwe jest również osiągnięcie klasy ISO 4, ale klasy te zazwyczaj sią wymagane dla prac z materiałem biologicznym i mikrobiologicznym (laboratoria), a nie dla typowych prac serwisowych urządzeń elektronicznych czy optycznych.

Skuteczność nawiewów laminarnych nie wynika jednak tylko z zastosowania w nich wysokowydajnych filtrów (filtrów HEPA). Nawiewy laminarne zapewniają przepływ powietrza w przestrzeni roboczej w warunkach jednokierunkowego przepływu laminarnego. Laminarny przepływ jednokierunkowy to przepływ powietrza przy prędkości powietrza pod filtrem 0,45m/s (+-20%) oraz przy równoległych strugach powietrza. Gdy przefiltrowane powietrze posiada wymaganą prędkość, a każda ze strug powietrza przepływa względem siebie w sposób równoległy (tj. bez zakłóceń, bez turbulencji) następuje wypychanie powietrza brudnego powietrzem czystym. To właśnie „zasada tłoka” w urządzeniach o jednokierunkowym laminarnym przepływie powietrza pozwala na osiągniecie w przestrzeni roboczej komory bezpyłowej wysokich klas czystości powietrza.

Jaki jest przeciętny koszt komór bezpyłowych?

Cena komory bezpyłowej zależy przede wszystkim od jej szerokości. Najwęższe na rynku komory znajdziemy o szerokości ok 50 cm i ich koszt wyniesie wówczas około 3 000-5 000 PLN. Kupno szerokiej komory o wymiarze około 150-180cm to już wydatek około 20 000 –  25 000 PLN. W zależności od tego czy nasza organizacja wymaga formalnego dowodu poprawności działania komory laminarnej, do kosztu zakupu samego urządzenia należy również doliczyć koszt jej uruchomienia/walidacji. Walidacja komory laminarnej, czyli seria pomiarów których celem jest wykazanie poprawności działania komory, skuteczności filtracji powietrza (tzw. badania integralności filtrów HEPA) i odpowiedniej czystości powietrza w obszarze roboczym, to dodatkowy koszt rzędu około 7 000 PLN (źródło: https://bnt-sigma.pl/klasyfikacja-pomieszczen-czystych).