Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie coraz częściej wykorzystuje aplikacje mobilne w projektach badawczych. Wykorzystanie innowacyjnych metod interakcji z pacjentami pozwala na zwiększenie zakresu i szczegółowości badań w rożnych dziedzinach medycyny.

W artykule przedstawimy w jaki sposób naukowcy z PUM wykorzystują nowe technologie w swoich badaniach i jakie niesie to korzyści.

Wykorzystanie telefonów komórkowych w projektach badawczych ma szereg zalet:

  • Pozwala na realizację badania u większej liczby osób. Mogą one wejść na stronę internetową badania lub pobrać aplikację ze sklepu mobilnego – np. Google Play lub Appstore. Tym samym nie muszą one być fizycznie obecne na badaniu.
  • Badanie może być wykonane w dowolnym miejscu, ponieważ większość użytkowników nosi telefon przy sobie. Pozwala to na realizację badania w docelowym i pożądanym środowisku  – np. w trakcie uprawiania sportu, w domu lub na spacerze. Jednocześnie, wykorzystanie np. funkcji geofencingu pozwala na ograniczenie badania do konkretnych miejsc.
  • Daje nowe możliwości realizacji badań, które nie ograniczają się do wypełnienia ankiety, lecz mogą wykorzystywać różnego rodzaju sensory wbudowane w smartfon: akcelerometr do pomiaru przyspieszenie i ruchu, gps do pomiaru pozycji geograficznej i szybkości poruszania się, dotykowy ekran do pomiary szybkości reakcji oraz kamerę do robienia zdjęć.
  • Pozwalają na tworzenie innowacyjnych scenariuszy badań, które nie ograniczają się do prostych ankiet, lecz pozwalają na tworzenie zaawansowanych formularzy z logiką warunkową, testów szybkości reakcji, monitoringu ćwiczeń itp. Badania mogą być realizowane w formie gier lub quizów atrakcyjnych np. dla dzieci.
  • Zwiększają udział w badaniu, ponieważ telefon komórkowy pozwala na realizację funkcji przypominających a samo badanie może zostać wykonane w dogodnej dla pacjenta porze.
  • Pozwala na szybki zapis wyników, które przekazywane są natychmiast na serwer internetowy, zapisane w bazie danych lub eksportowane do plików Excel do dalszej analizy. Postęp badania można monitorować w czasie rzeczywistym i w razie potrzeby wprowadzać do nich poprawki lub dyscyplinować spóźnialskich pacjentów.
  • Aplikacje mobilne mogą też realizować funkcję informacyjną – w formie artykułów, infografik lub filmów przekazywać pacjentom dodatkowe informacje w jaki sposób realizować badanie, test lub ćwiczenie, jak przygotować się do badania.
  • Dzięki funkcji informacyjnej i w połączeniu z przypomnieniami dostępnymi w telefonach,  aplikacje mobilne są dobrym narzędziem do profilaktyki różnego rodzaju chorób.
  • Badanie może być realizowane całkowicie anonimowo udostępniane wyłącznie wybranym użytkownikom w formie kodu QR lub linku. Wraz z badaniem możliwe jest przedstawienie pacjentom dokumentów regulaminu lub polityki prywatności i ochrony danych osobowych do akceptacji.

 

PreP

Aplikacja mobilna do profilaktyki HIV i innych chorób zakaźnych przygotowana przez Klinikę Chorób Zakaźnych i Nabytych Niedoborów Immunologicznych PUM. Aplikacja generuje dla użytkownika kalendarz profilaktyki przed- i po-ekspozycyjnej HIV. Kalendarz zawiera terminy oraz dawki przyjęcia leków, które znacząco zmniejszają ryzyko zakażenia. Przeznaczona jest dla osób narażonych na ryzyko kontaktu z zakażoną krwią lub osób prowadzących ryzykowne zachowania seksualne. Dzięki funkcji przypomnień użytkownik powiadamiany jest o konieczności przyjęcia leków. Ponadto aplikacja zawiera szereg informacji na temat profilaktyki przed- i poekspozycyjnej HIV i innych chorób zakaźnych przenoszonych drogą płciową, adresy przychodni oraz ankietę badawczą.

Liverbrain

Apliakcja stworzona przez zespół naukowców z Samodzielnej Pracowni Medycyny Translacyjnej PUM i Kliniki Neurologii PUM. W toku prac stworzony został dostępny w formie gry test, mający na celu wstępną diagnozę zaburzeń koncentracji, pamięci, kalkulii i orientacji przestrzennej. Ocena tych zaburzeń może być przydatna w diagnozie schorzeń wątroby a w szczególności minimalnej encefalopatii wątrobowej. Wynik testu zapisywany jest bardzo szczegółowo co pozwala na jego dalszą interpretację. Zapisywane są wszystkie podane odpowiedzi, szybkość wskazania odpowiedzi oraz czasy reakcji. Jednocześnie zbierane są informacje na temat pacjenta: wiek, płeć, status zawodowy, wykształcenie. Wyniki testów wraz z ankietami są eksportowane do pliku CSV.

Idź dalej

Aplikacja wspomagająca terapię pacjentów z chorobami naczyń krwionośnych u których objawia się chromanie przestankowe, czyli bóle w obrębie kończyn dolnych występujące po przejściu pewnego dystansu. Zainstalowana na telefonie aplikacja tworzy dla pacjenta zindywidualizowany zestaw ćwiczeń polegających na wykonaniu spaceru z zadaną prędkością. Przebieg ćwiczenia jest monitowany przez GPS co pozwala na określenie prędkości i liczby przystanków.  Do określania przystanków wykorzystano narzędzie moving Pandas.

Szczepienia tropikalne

Aplikacja wspierająca przygotowanie do podróży zagranicznych. Zawiera wykaz szczepień obowiązkowych, rekomendowanych i opcjonalnych zgodny z zaleceniami CDC. Pacjent, po podaniu terminu wyajzdu i krajów docelowych, może wygenerować kalendarz szczepień uwzględniający dawki podstawowe szczepionek i dawki przypominające, które mogą być przyjęte w trakcie podróży lub po powrocie do kraju.

mobile app

BackOnFeet

Aplikacja mobilna wdrożona w Klinice Ortopedii Dziecięcej i Onkologii Narządu Ruchu przeznaczona dla rodziców dzieci, które poddane zostaną operacji ortopedycznej. Zawiera szereg zaleceń związanych z przygotowaniem się do operacji i pobytem w szpitalu. W aplikacji wdrożono innowacyjne założenie, polegające na tym, że odpowiednie przygotowanie pacjenta do operacji jest równie ważne jak późniejsza rehabilitacja. Prehabilitacja, czyli odpowiednie przygotowanie pacjenta poddającego się operacji ortopedycznej polega na wykonywaniu szeregu ćwiczeń wzmacniających mięśnie. Ćwiczenia te zostały nagrane, opatrzone opisem lektora i są dostępne w aplikacji mobilnej do obejrzenia. Jednocześnie możliwe jest utworzenie kalendarza przygotowań, który powiadomi pacjenta o konieczności wykonania ćwiczenia. Aplikacja zbiera informację zwrotną od rodziców dzieci do dalszej analizy.

Wykorzystanie aplikacji mobilnych w badaniach naukowych oraz interakcji z pacjentami możliwe jest w wielu dziedzinach medycyny. W podanych przykładach opisano zastosowania w  ortopedii, chorobach zakaźnych, neurologii, hepatologii i angiologii. Jednak możliwości wykorzystania technologii mobilnych nie ograniczają się tylko do tych dziedzin. W PUM prowadzone są prace pozwalające na połączenie aplikacji mobilnych z algorytmami uczenia maszynowego i wykorzystaniem narzędzi bioinformatycznych.  Szereg zalet, które przedstawiono w niniejszym artykule, sprawia, że telefon komórkowy stanowi dodatkowe, lub często nawet główne narzędzie do interakcji z pacjentem.

 

Marcin Horecki

Autor jest doktorantem na Pomorskim Uniwersytecie Medycznym