Zaangażowani, ale nie zmotywowani – Polacy w pracy

Polacy mają problemy z zaangażowaniem w pracy – to opinia krążąca od lat w polskiej dyskusji o zatrudnieniu. Najnowsze badanie Pracuj.pl wskazuje, że nie jest z tym tak źle. Zaangażowanie się w bieżące obowiązki deklaruje aż 79% respondentów serwisu. Jednak jednocześnie badanie wskazuje na kluczowe elementy mogące wpływać na ograniczanie ambicji Polaków w miejscach zatrudnienia. Tylko 39% pracujących respondentów deklaruje, że w ich pracy dodatkowe zaangażowanie opłaca się pracownikowi.

Wybrane ustalenia:

• 54% pracujących Polaków poświęca średnio na pracę 8 godzin dziennie.
• 8 na 10 respondentów angażuje się w wykonywane zadania zawodowe.
• 37% badanych stara się skupiać wyłącznie na formalnych obowiązkach.
• Docenianie pracowników może przeciwdziałać wysokiej rotacji.

Głośna dyskusja o cichej rezygnacji

W wielu źródłach na różne sposoby odmieniany jest anglojęzyczny termin quiet quitting (pol. cicha rezygnacja). Oznacz on zmianę podejścia do pracy, zgodnie z którym pracownik rezygnuje z ambicji wykraczających poza podstawowe obowiązki. W praktyce przejawia się to m.in. w niezgodzie na angażowanie się w nowe zadania i pracę w nadgodzinach czy na obniżeniu ambicji dotyczących awansu zawodowego, co ma pozwalać m.in. zyskać większy balans między pracą, a życiem osobistym.

Wyzwanie niedostatecznego zaangażowania Polaków ma jednak dłuższą historię, niż wspomniany termin. Według badań Kincentric już w minionych latach około ¼ pracowników w Polsce deklarowała niezaangażowanie w realizację swoich obowiązków zawodowych, a tylko połowa deklarowała się jako realizująca je z dużym skupieniem.

Takie postawy mogą mieć duży wpływ na efektywność organizacji i dobrostan zespołu. To niepokojące szczególnie w obliczu mobilizacji, jakiej wymaga adresowanie wyzwań generowanych przez spowolnienie wzrostu gospodarczego. By przyjrzeć się bliżej zaangażowaniu polskich pracowników i ich postawom, postanowiliśmy zapytać o opinię reprezentatywną grupę 1790 Polaków posiadających pracę.

8 godzin wciąż najbardziej popularne

Według najnowszego badania Pracuj.pl, model klasycznego „pełnego etatu” pozostaje najbardziej popularnym wymiarem realizacji obowiązków zawodowych. Średnio 8 godzin dziennie pracuje 54% badanych Polaków posiadających zatrudnienie. Wśród grup wiekowych na tle innych wyróżniają się najmłodsi respondenci, którzy najrzadziej poświęcają czas na zadania w tym wymiarze (44%), w pozostałych grupach wyniki różniły się nieznacznie.

Badanie wskazuje, że krócej, niż wspomniane 8 godzin pracuje nieco mniej, niż co czwarty respondent (23%). Identyczny wynik dotyczył osób wykonujących ją dziennie 9 godzin lub dłużej (23%). W tej drugiej grupie widoczna jest nieco większa reprezentacja osób w wieku 35-54 lat (25%), a mniejsza – z najmłodszych i najwyższych grup wiekowych. Warto zauważyć, że narażenie przepracowaniem ze względu na wymiar pracy wyraźnie częściej dostrzegalne jest wśród mężczyzn. Poświęcanie ponad ośmiu godzin na pracę dziennie deklaruje 29% badanych panów i 19% pań.

Zaangażowani, ale nie zawsze elastyczni

Najnowsze badanie Pracuj.pl zdaje się potwierdzać opinię o zaangażowaniu Polaków w wykonywane obowiązki. Deklaruje je w swojej codziennej pracy blisko 8 na 10 respondentów posiadających zatrudnienie. W wykonywanie zadań angażują się nieco częściej kobiety (83%) niż mężczyźni (76%), różnica widoczna jest także między pracownikami biurowymi (82%) oraz fizycznymi (75%). Jednak w każdej z grup odsetek deklaracji jest wyższy, niż spodziewany wstępnie przez analityków.

Jednocześnie jednak znacząca część badanych nie chce wykraczać w swoim miejscu zatrudnienia poza sztywnie wyznaczone ramy współpracy. Ponad co trzeci respondent (37%) przyznaje, że w pracy skupia się wyłącznie na formalnych obowiązkach, starając się unikać dodatkowych zadań. Ten wynik wskazuje, że przynajmniej część respondentów chce wykonywać swoje podstawowe zadania z zaangażowaniem, ale nie chce podchodzić do zadań z elastycznością i gotowością na zmiany.

Z badania Pracuj.pl wyłania się pewien charakterystyczny sposób postrzegania wyzwań zawodowych. Wysoki odsetek osób deklarujących zaangażowanie w pracy wskazuje, że postrzegamy siebie zazwyczaj siebie rzetelnych specjalistów. Jednocześnie jednak dla części z nas nie łączy się to z gotowością na realizację dodatkowych zadań, wykraczanie poza sztywne ramy codziennego, znanego sobie grafiku. To kolejna odsłona zmian w podejściu do pracy, zgodnie z którymi pracownicy coraz częściej chcą wykonywać dobrze swoje obowiązki, ale nie zapominając o balansie między życiem zawodowym, a osobistym – komentuje Konstancja Zyzik, ekspertka ds. rekrutacji i rozwoju talentów w Grupie Pracuj.

Należy zauważyć, że niechęć do wykonywania zadań poza ustaloną listą częściej wykazują pracownicy fizyczni (48%) niż biurowi (34%). Może to wynikać ze specyfiki pracy obu grup, zwłaszcza stereotypowych doświadczeń tzw. blue collars i postrzegania tej grupy jako nieco bardziej narażonej na nieuczciwe zachowania niektórych pracodawców.

Zaangażowanie nie zawsze opłacalne

Stosunkowo pozytywny obraz zaangażowania Polaków w wykonywane obowiązki zakłócają pesymistyczne dane dotyczące poczucia sensu przyjmowania takiej postawy. Tylko mniej, niż 4 na 10 Polaków badanych przez Pracuj.pl twierdzi bowiem, że w ich miejscu zatrudnienia ponadprzeciętne zaangażowanie w pracę opłaca się pracownikowi.

Innymi słowy: duży odsetek osób przykładających się do obowiązków zawodowych nie jest w pełni przekonany co do realnego wpływu takiej postawy na realny zysk pracownika. Eksperci podkreślają, że taki wynik może w dłuższej perspektywie wpływać negatywnie na zadowolenie z pracy, a nawet motywować do zmiany miejsca zatrudnienia.

Wyniki badania stanowią przestrogę dla wielu pracodawców. Przyjmując pewne uproszczenie badanie może wskazywać, że w ich firmach 4 na 10 osób nie widzi głębszej korzyści z dawania z siebie zawodowo jak najwięcej. Innymi słowy to grupa osób, których potrzeby nie zostały prawdopodobnie odpowiednio zaadresowane przez firmowe strategie rozwoju karier, szkolenia, premiowania czy wynagradzania. Pracownik, który nie widzi własnej korzyści w angażowaniu się w codzienne obowiązki, jest zdecydowanie mocniej narażony na wypalenie, niechęć wobec pracy, a w dłuższej perspektywie – na odejście z firmy. Zwłaszcza dziś, w dobie rosnących na rynku pracy napięć wywoływanych przez sytuację gospodarczą, takie osoby trzeba traktować ze szczególną troską. Ich odpowiedzi są wskazówką, że programy rozwojowe i motywacyjne w wielu miejscach wciąż funkcjonują niedostatecznie skutecznie – komentuje Agnieszka Bieniak, Dyrektorka HR w Grupie Pracuj.

Docenianie może zwiększać zaangażowanie

Jak podkreślają liczne badania z rynku pracy, wynagrodzenia pozostają na czele najważniejszych czynników dających Polakom zadowolenie z pracy. Jednak zbyt rzadko dostrzegany jest wpływ na przywiązanie do pracodawcy innej kwestii – poczucia bycia docenionym lub docenioną. Niestety, według badania Pracuj.pl takie uczucie w swoim obecnym miejscu zatrudnienia deklaruje mniej, niż połowa zatrudnionych (48%). Tylko nieco więcej osób (53%) deklaruje, że takie docenienie wykonywanych obowiązków służbowych odczuwa ze strony swojego najbliższego otoczenia, m.in. rodziny i znajomych.

Tymczasem wyniki badania wskazują, że ta kwestia realnie wpływa na decyzje rekrutacyjne Polaków. Więcej niż co czwarty respondent (27%) szukający aktywnie pracy robi to właśnie ze względu na poczucie niedocenienia w obecnym miejscu zatrudnienia. Z drugiej strony, przybliżony odsetek badanych (24%) pozostających u obecnego pracodawcy robi to właśnie ze względu na poczucie docenienia.

Dobra praca powinna popłacać

Wyniki badania Pracuj.pl wskazują wyraźnie, że wbrew niektórym stereotypom Polacy chcą realnie angażować się w wykonywane obowiązki, lecz nie zawsze znajdują w swoim otoczeniu zawodowym odpowiednią motywację.

Pozytywnym impulsem do większego przykładania się do zadań w miejscu pracy mogą być nie tylko większe pieniądze, ale także zaufanie do współpracowników, pozytywne sygnały płynące z otoczenia czy jasna ścieżka rozwoju w firmie, umożliwiająca planowanie dalszej kariery. W tym procesie ważną rolę do odegrania mają pracodawcy. Poprzez odpowiednią politykę informacyjną i strategię rozwoju firmy mogą oni budować środowiska pracy sprzyjające kształtowaniu poczucia odpowiedzialności za realizowane zadania czy też sensu zaangażowania się w budowę jej dobrych wyników.