Nieleczona otyłość, oprócz tego, że niesie ze sobą szereg negatywnych skutków dla zdrowia, to co najgorsze odpowiada za blisko 3 mln zgonów rocznie na świecie. Dla części pacjentów jedynym ratunkiem jest operacja bariatryczna. NEO Hospital, wykonał laparoskopową operację rewizyjną z wykorzystaniem rozszerzonej rzeczywistości HoloLens 2 oraz dedykowanego oprogramowania.
Zdjęcie: prof. Tomasz Rogula, specjalista chirurgii bariatrycznej, dyrektor kliniczny NEO Hospital
W krakowskim NEO Hospital pracę chirurgów bariatrycznych wspiera rozszerzona rzeczywistość, której wykorzystanie pozwala na bezpieczniejsze zaplanowanie i przeprowadzenie zabiegu. “Co istotne, wykorzystanie trójwymiarowych wizualizacji danych w warunkach rzeczywistości wirtualnej zapewnia lekarzom nowe narzędzia i sposoby ich eksploracji w kilku obszarach, w tym w planowaniu chirurgicznym i warunkach śródoperacyjnych. Nasza Klinika Leczenia Otyłości posiada akredytację International Bariatric Club. Jest to największa na świecie organizacja ekspertów w dziedzinie leczenia otyłości, skupiająca specjalistów z takich ośrodków jak Oxford University czy Cleveland Clinic. Dodatkowo Klinika bierze udział w programie kontroli jakości administrowanym przez American Collegue of Surgeos (ACS), który pozwala na indywidulaną ocenę korzyści i przewidywanie wyników operacji bariatrycznych” – mówi Joanna Szyman prezeska zarządu Grupy NEO Hospital.
Skomplikowany zabieg bariatryczny z wykorzystaniem rozszerzonej rzeczywistości
prof. Tomasz Rogula
Zabieg przeprowadzono u 67 -letniej pacjentki, u której w wyniku wcześniejszych, dwóch nieudanych operacji bariatrycznych doszło do zniekształcenia i przemieszczenia się żołądka. Zabieg rewizyjny to skomplikowana operacja, którą poprzedza bardzo skrupulatna ocena stanu pacjenta i anatomii układu pokarmowego. W tym celu wykonuje się liczne badania rentgenowskie, endoskopowe i laboratoryjne.
“Aby móc precyzyjnie zaplanować tego typu operację chirurg musi szczegółowo ocenić i sprawdzić anatomię żołądka i jelit pacjenta. Tradycyjnie w takim postępowaniu wykorzystuje się gastroskopię i badania RTG, które niestety nie dostarczają informacji na temat kształtu żołądka z zewnątrz, jak i jego przestrzennego obrazu. W związku z tym ograniczeniem, w NEO Hospital wykorzystujemy trójwymiarowe obrazowanie holograficzne, pozwalające na fizyczne obejście ciała pacjenta i zaglądnięcie w organ pod dowolnym kątem, bez konieczności „otwierania” pacjenta, co pozwala na precyzyjne zaplanowanie całej operacji. To właśnie przed zabiegiem chirurg musi widzieć jak zniekształcony jest żołądek po poprzedniej operacji aby móc właściwie zrobić aktualną korektę”– wyjaśnia prof. Tomasz Rogula, specjalista chirurgii bariatrycznej, dyrektor kliniczny NEO Hospital.
Rozszerzona rzeczywistość na bloku operacyjnym
HoloLens2 to gogle rozszerzonej rzeczywistości Microsoft, które umożliwiają chirurgowi wyświetlanie narządów wewnętrznych pacjenta w trójwymiarze, w formie hologramów. Projekcja wirtualnych narządów 3D możliwa jest dzięki specjalnemu oprogramowaniu, które przetwarza obraz pochodzący z tomografii komputerowej (CT) lub rezonansu magnetycznego (MR).
Dzięki specjalnemu oprogramowaniu możliwe jest przesłanie hologramu do gogli. Stworzony w postaci hologramu obraz pomaga nie tylko w zaplanowaniu zabiegu, ale również może być wyświetlany w przestrzeni w trakcie operacji, w dowolnym miejscu na bloku operacyjnym. “To niezwykłe udogodnienia dla chirurga podczas operacji. Możliwość nałożenia hologramu żołądka na ciało pacjenta, zsynchronizowane w czasie rzeczywistym, pozwala operatorowi lepiej zorientować się w szczegółach anatomii i wzajemnych relacjach narządów w jamie brzusznej. To forma przestrzennej „orientacji w terenie” usprawniającej przebieg operacji rewizyjnej, która w tym przypadku polegała na przemieszczeniu żołądka na właściwe miejsce i jednoczasowej likwidacji przepukliny rozworu przełykowego” – podkreśla prof. Tomasz Rogula.
Galopująca pandemia otyłości
Otyłość to choroba cywilizacyjna, która jest uważana za pandemię XXI w., a w Polsce, zgodnie z badaniami, z problemem otyłości bądź nadwagi zmaga się co drugi Polak. Szacunki wskazują, że otyłość skraca życie o 8-20 lat i jest przyczyną powstawania wielu chorób, które mogą być niebezpieczne dla naszego życia i zdrowia, takich jak zaburzenia lipidowe, miażdżyca, cukrzyca, choroba niedokrwienna serca czy nadciśnienie tętnicze.
Jak podaje NCD Risk Factor Collaboration, jeden na czterech dorosłych Polaków ma nadwagę, a trzech na pięciu dotyczy problem otyłości. Polskie dzieci tyją najszybciej w Europie, a w 2025 r. problem otyłości może dotyczyć 26% dorosłych kobiet i 30% dorosłych mężczyzn. Pomimo tego, że istnieje wiele form walki z nadmiernymi kilogramami, jedną z bardziej skutecznych są operacje bariatryczne, które pozwalają na trwałą utratę masy ciała, co w przypadku osób z otyłością olbrzymią stanowi często ostatnią deskę ratunku.
Jak podkreśla prof. Tomasz Rogula – “Chirurgia bariatryczna to aktualnie najskuteczniejsza, długoterminowa metoda leczenia otyłości. Coraz częściej chirurgiczne leczenie otyłości jest postrzegane również jako leczenie zapobiegawcze w przypadku chorób serca, udaru mózgu, cukrzycy typu 2, a zgodnie z ostatnimi badaniami z Cleveland Clinic, również w przypadku 13 rodzajów raka , które razem stanowią 40% wszystkich nowotworów”.
Rozszerzona rzeczywistość coraz bardziej popularna wśród chirurgów
Holograficzny system HoloLens 2 zapewnia interaktywną perspektywę 3D w czasie rzeczywistym. Wspomaga on orientację przestrzenną chirurgów w polu operacyjnym i ma wymierne korzyści w planowaniu, symulacji, edukacji i nawigacji chirurgicznej.
“Rozszerzona rzeczywistość daje lekarzom dodatkowy cyfrowy zmysł. Technologia wspiera człowieka w obszarze, w którym jest wręcz niezastąpiona, ponieważ dzięki jej wykorzystaniu możliwe jest wykonanie zabiegów wcześniej nieosiągalnych. To niezwykle ważne, żeby innowacje znalazły powszechne zastosowanie w codziennej pracy lekarzy i ochronie zdrowia. Ten cel chcemy osiągnąć, wspierając rozwój Polskiej Doliny Cyfrowej” – mówi Dominika Bettman, dyrektor generalna w polskim oddziale Microsoft.
Poprawa wizualizacji pola operacyjnego z wykorzystaniem rozszerzonej rzeczywistości jest realną strategią zwiększania świadomości przestrzennej w chirurgii laparoskopowej.
Jak wyjaśnia prof. Tomasz Rogula – “Minimalnie inwazyjna chirurgia zapewnia ograniczone pole widzenia, które zmniejsza percepcję głębi. W związku z tym chirurdzy laparoskopiści muszą mieć wysoki poziom świadomości przestrzennej, aby prawidłowo zrozumieć anatomię, co jest trudną umiejętnością do zdobycia. I właśnie tutaj z pomocą przychodzą im nowoczesne technologie takie jak rozszerzona rzeczywistość”.
W ostatniej dekadzie poczyniono wielkie wysiłki, aby na salę operacyjną wprowadzić rozszerzoną rzeczywistość i tym samym wspomóc chirurgów. Stosowanie urządzeń takich, jak HoloLens, w połączeniu z nowymi powstającymi technologiami obrazowania, przynosi korzyści w procesie chirurgicznym, zwłaszcza w przypadku złożonych procedur. Technologia ta ułatwia przestrzenną lokalizację struktur anatomicznych i poprawia orientację, co upraszcza planowanie przedoperacyjne, w szczególności w przypadku skomplikowanych operacji, gdzie dostarcza cennych informacji do przewidywania i ograniczania potencjalnych zagrożeń podczas operacji, poprawiając w ten sposób poziom bezpieczeństwa.
The use of devices such as HoloLens, in conjunction with new emerging imaging technologies, has benefits in the surgical process, especially for complex procedures.